Immaterieel Erfgoed

De harddraverij op de Marquettelaan in Heemskerk, die jaarlijks op de eerste donderdag in september vele duizenden bezoekers trekt en door velen van hen als één grote reünie wordt beleefd, is dinsdag 15 februari 2022 bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Naast Heemskerk zijn ook de harddraverijen van Assendelft, Hillegom, IJmuiden, Lisse, Nootdorp, Santpoort, Venhuizen en Warmond opgenomen. 

Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) deed de voordracht in 2021 al, maar de bijschrijving kon door de coronacrisis niet eerder plaatsvinden. “We zijn niet de eerste of de enige, maar het mooie is juist dat we deze erkenning hebben verdiend samen met collega-besturen van andere draverijen,”zegt voorzitter Gerard Post Uiterweer van de harddraverijvereniging Heemskerk. “Onze secretaris Hans Nelissen heeft een hele serie bijeenkomsten van KIEN bijgewoond om het erfgoedzorgplan voor te bereiden. We vinden onze draverij natuurlijk de allermooiste, maar ontlenen ons bestaansrecht toch aan het circuit van ruim 25 kortebanen die samen deze unieke erfgoedtraditie in stand houden.”

De Inventaris bevat een scala aan immaterieel erfgoed waarvoor een erfgoedzorgplan is geschreven dat wordt getoetst door een onafhankelijke commissie. Die kijkt vooral naar hoe actief de erfgoedgemeenschap is in het doorgeven van het erfgoed, in dit geval de kortebaandraverij. In het erfgoedzorgplan laten de harddraverijverenigingen en -stichtingen zien hoe ze het evenement in stand houden, de jeugd erbij betrekken en overdragen aan volgende generaties.

UNESCO Conventie

De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland vindt zijn oorsprong in de UNESCO Conventie inzake Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Dit is een internationaal cultureel verdrag dat Nederland in 2012 heeft ondertekend, met als doel immaterieel erfgoed levensvatbaar te houden voor de toekomst, gedragen door de lokale gemeenschap. 

Bij een kortebaandraverij draven de paarden twee aan twee over een recht stuk, met zand bedekte, weg. Het is een afvalrace: de winnaars van de ritten gaan telkens door naar de volgende omloop, tot er uiteindelijk een finale tussen twee paarden wordt verreden. Het paard dat die finale wint, heeft de kortebaandraverij gewonnen. De draverijen zijn uitgegroeid tot een professionele sport, waarbij wordt gestreden om aanzienlijke geldprijzen. De kortebaandraverij kent een lange historie die al terug gaat tot het midden van de 16e eeuw.  De koersen vinden plaats in de periode van mei tot begin oktober.